بروزرسانی: 17 تیر 1404
صدای غذا خوردن؛ جذاب یا آزاردهنده؟
تا حالا شده وسط مهمونی بشینی و به صدای جویدن یکی گوش بدی و ناخودآگاه ذهنت بره سمت سوالی که خیلی ها به یه شکل خاصی نسبت به اون واکنش دارن؛ «واقعا صدای غذا خوردن جذابه یا آزاردهنده؟» این موضوع شاید در نگاه اول ساده به نظر برسه اما وقتی عمیق تر فکر کنیم، متوجه می شویم که فراتر از یک صدای معمولیه و به عوامل مختلفی از جمله روانشناسی، فرهنگ، و حتی تغذیه ربط داره. حتی خودم که همیشه عاشق غذا و تجربه های جدیدم، گاهی وقت ها نمی تونم جلوی واکنشم نسبت به صدای غذا خوردن یکی رو بگیرم! پس بیایید این بار یه نگاهی متفاوت به این موضوع بندازیم.
صدای غذا خوردن؛ یک تجربه حسی پیچیده
صدای غذا خوردن چیزی فراتر از یه "صدای ساده" است. برای بعضی ها مثل شنیدن موسیقی، آرامش بخش و لذت بخشه و برای بعضی ها مثل یه صدای آزاردهنده که روی اعصابشون می ره. این پدیده در روانشناسی به اسم "میرمز" (Misophonia) شناخته می شه؛ یعنی حساسیت بیش از حد به صداهایی مثل جویدن، مکیدن و حتی نفس کشیدن. بر اساس تحقیقات انجام شده در دانشگاه هاروارد، این واکنش در واقع یک پاسخ عصبی-هیجانی ست که می تونه باعث استرس و اضطراب بشه (Kumar et al., 2017). پس دلیلش این نیست که آدم ها بدخلق اند، بلکه صدای خاصی، سیستم عصبی شون رو تحریک می کنه.
تغذیه و صدا؛ آیا ارتباطی وجود دارد؟
شاید براتون جالب باشه، اما نوع تغذیه و غذا خوردن هم می تونه روی صدایی که تولید می شه تاثیر بذاره. مثلا در فرهنگ غذایی ما ایرانی ها که غذای خانواده مهمه، معمولا لقمه ها کوچک تر گرفتن و آرام غذا خوردن توصیه می شه. اما جنس غذا و چطور آماده شدن اون مثل ترشی، خشک بودن غذا، یا استفاده از لبنیات پر چرب، هرکدوم صدایی متفاوت تولید می کنه. حتی تغییر نوع «تغذیه» می تونه میزان صدا رو تحت تاثیر قرار بده. مثلا غذاهایی مثل چیپس یا خشکبار صدای جویدن بلندتری دارند که براش مراجعین حساس می تونه اذیت کننده باشه.
شنیدن صدای غذا در فرهنگ ایرانی
در فرهنگ ما صدای غذا خوردن معمولا با آرامش و صمیمیت همراه است. وقتی خانواده یا دوستان دور هم جمع می شوند، شنیدن صدای لقمه گرفتن و خوردن، احساس نزدیکی و هم دلی ایجاد می کند. اما من همیشه به یاد دارم که یکی از دوستانم می گفت: «وقتی یکی کنارم صدای بلند می کنه جویدن غذاش رو، احساس می کنم نمی تونم تمرکز کنم.» آیا این حس فقط یک تجربه شخصی است یا ریشه عمیق تری دارد؟ به نظر من، این تفاوت ها نشان می ده که اهمیت صدای غذا خوردن در هر فرد، توصیفی از احساساتش نسبت به اطرافشه هم هست.
چرا بعضی صداهای غذا خوردن آزاردهنده است؟
آیا تا حالا به این فکر کردید چرا یه صدای ساده می تواند اینقدر آزاردهنده باشد؟ جواب روانشناسی آن می تواند به قابلیت مغز در پردازش صداهای غیرمنتظره مربوط باشد. مغز ما وقتی صداهای ناخوشایند یا نامطبوع را می شنود، آن را به عنوان یک تهدید بالقوه تفسیر می کند و نشان دادن عکس العمل هایی مثل عصبانیت یا واکنش های بدنی طبیعی است. طبق مقاله ای که در مجله روانشناسی نیچر منتشر شده، افرادی که از میر مز تاثیر می پذیرند، به صورت خاصی واکنش های عاطفی نسبت به صدای جویدن نشان می دهند (Rosenthal et al., 2020). پی بردن به این ابعاد به ما کمک می کند که نسبت به خودمان و دیگران مهربان تر باشیم.
چگونه می توان صدای خوردن را کنترل یا تحمل کرد؟
خب، فرض کنیم شما هم مثل من، وقتی صدای جویدن بلند می شه کمی اعصابتون خرد می شه، چه باید کرد؟ اول از همه باید بگم که تحمل این موضوع غیرممکن نیست! چند نکته ساده می تواند کمک کند؛ مثلا: ایجاد فضای آرامش بخش هنگام غذا خوردن، استفاده از موزیک ملایم پس زمینه، یا حتی گفت وگو کردن با همراهان درباره حساسیت تان. در مطالعه ای که توسط انجمن ملی تغذیه آمریکا منتشر شد، تاکید شده که ایجاد محیط مثبت در هنگام تغذیه می تواند کیفیت تجربه غذایی را تا 50 درصد افزایش دهد (National Nutrition Assoc., 2019). در نهایت، همه ما باید به خاطر تفاوت های فردی همدیگر را درک کنیم.
تجربه شخصی من با صدای غذا خوردن
به عنوان یک ایرانی که عاشق دور هم بودن و غذا خوردن با خانواده است، همیشه در مهمانی هایمان به این موضوع فکر کرده ام. دلیلش هم این است که در برخی جلسات، صدای جویدن بلند می تواند فضای غذا خوردن را خراب کند. مثلا یک بار در یک دورهمی، صدای بلند咀 دائمی یکی از دوستان واقعا باعث شد کل شب برای من استرس زا شود. اما در مقابل، وقتی که همه آرام و با احترام به فضا غذا می خورند، این صدا به نوعی نوای خوشایند و دوستانه تبدیل می شود. این تجربه شخصی ام به من آموخته که صدا دقیقاً مثل مزه غذا، می تواند بسته به موقعیت کاملاً متفاوت باشد.
جذابیت صدای خوردن در تبلیغات و رسانه
شاید برای شما عجیب باشد، اما در دنیای تبلیغات و رسانه های تغذیه، صدای خوردن یکی از ابزارهای جذاب است. صدای خرد شدن چیپس یا جویدن شکلات چنان اغلب در کلیپ های تبلیغاتی استفاده می شود که می تواند اشتهای شما را تحریک کند. به این تکنیک ASMR (میانجیگری منطقی حسی خودکار) می گویند که امروزه در یوتیوب خیلی محبوب است. جالب است بدانید که این صداها نه تنها باعث افزایش علاقه به غذا می شود، بلکه کاهش استرس را هم در پی دارد (Barratt & Davis, 2015). پس گاهی این صداهای کوچک می توانند اثر زیادی بر روی روح و جسم ما داشته باشند.
نتیجه گیری؛ صدای غذا خوردن یک تجربه متنوع و انسانی
پس صدای غذا خوردن، یک موضوع ساده نیست؛ بلکه مجموعه ای از احساسات، فرهنگ، مغز و حتی تغذیه است که در هم پیچیده شده اند. احتمالا دفعه بعد که صدای جویدن یکی را شنیدید یا خودتان صدایی تولید کردید، یه لحظه فکر کنید پشت این صدا چه داستانی وجود دارد. آیا برای شما، جذاب است یا کمی آزاردهنده؟ همیشه مهم است که با خودشما و دیگران مهربان باشیم و احترام بگذاریم به تفاوت ها. و به یاد داشته باشید که هر صدایی، مثل هر لقمه، می تواند یک تجربه تازه و جالب باشد که ممکن است درک آن، به بهبود تغذیه و روابط ما کمک کند.
سوالات متداول (FAQs)
- صدای غذا خوردن چه تاثیری بر روان انسان دارد؟
- بر اساس تحقیقات، صدای غذا خوردن می تواند باعث برانگیختن واکنش های عاطفی مختلفی شود؛ از آرامش تا استرس و حتی عصبانیت در افرادی که دچار میر مز هستند.
- آیا نوع تغذیه می تواند صدای غذا خوردن را تغییر دهد؟
- بله، غذاهای خشک تر یا تردتر مثل چیپس صدای بلندتری تولید می کنند که ممکن است برای بعضی ها آزاردهنده باشد.
- چگونه می توانیم صدای خوردن غذا را در جمع کنترل کنیم؟
- از روش هایی مثل آرام خوردن، فضای آرام، موزیک پس زمینه و ارتباط دوستانه با همراهان می توان این موضوع را مدیریت کرد.
- میرمز چیست و ارتباط آن با صدای غذا خوردن چیست؟
- میر مز یک حسّاسیت شدید روانی به صداهای خاص از جمله صدای جویدن است که باعث ناراحتی و استرس فرد می شود.
- آیا صدای غذا خوردن در تبلیغات به بالا بردن اشتها کمک می کند؟
- مطالعات نشان داده اند که صدای جویدن غذا می تواند اشتها را تحریک کرده و جذابیت غذا را در تبلیغات افزایش دهد.
خلاصه مطلب
| موضوع | خلاصه |
|---|---|
| صدای غذا خوردن | یک محرک صوتی است که می تواند واکنش های روانی متفاوتی ایجاد کند؛ جذاب برای بعضی ها و آزاردهنده برای بعضی دیگر. |
| ارتباط با تغذیه | نوع و جنس غذا می تواند صدای تولید شده را تحت تأثیر قرار دهد و بر تجربه تغذیه ای موثر باشد. |
| میرمز | یک حساسیت بیش از حد نسبت به صدای جویدن و خوردن است که باعث ناراحتی فرد می شود. |
| تجارب فرهنگی | در فرهنگ ایرانی، صدای غذا خوردن معمولا تداعی کننده آرامش و صمیمیت است، اما متغیرهای فردی وجود دارد. |
| راهکارهای مدیریت | ایجاد فضای آرام، گفتگو، آرام غذا خوردن و استفاده از موسیقی برای کاهش استرس ناشی از صدا مفید است. |
نویسنده: یک خانم ۳۳ ساله متخصص تغذیه از تهران، با علاقه به کشف لذت های غذا و تجربه های انسانی مرتبط.